BIST 100
Şirketler Neden Halka Arz Olur?
Şirketler Neden Halka Arz Olur?
Borsa yatırımı hakkında fikir edinmek istiyorsanız öğrenmeniz gereken kavramların başında ‘halka arz’ geliyor. Zira şirketlerin neden halka arz olduğunu bilmek, büyüme stratejileri hakkında bilgi edinmenize yardımcı olur. Bir yatırımcı adayı olarak muhtemelen gelecekte hisse alacak ve bir şirketin hissedarı olacaksınız. Tüm bunlardan önce, “o hisse neden borsada işlem görüyor, şirket hisselerini neden satışa çıkarıyor?” sorularının cevaplarını verebilmeniz şart.
Gelin şimdi halka arzın ne anlama geldiğini anlayalım, ardından şirketlere sağladığı faydalara birlikte göz atalım.
Halka arz, anonim bir şirketin hisse senetlerini Borsa İstanbul’da (Pay Piyasası) işlem görmek üzere satışa çıkardığını duyurmasıdır. Şirketler sahip olduğu varlıkların yani ana paralarının tamamını veya belirli bir kısmını eşit paylara bölerek satışa çıkarırlar. Bu payları sıklıkla ‘hisse senedi’ adıyla duyarız. Hisse senetleri, borsanın en çok işlem gören yatırım aracı olmasının yanında, ortaklık paylarını belgeleyen kıymetli evraklardır.
Şirketler bir defa halka arz olduktan sonra hisseleri borsada işlem görmeye başlar. Halka arza katılım düşük olduğunda veya daha fazla finansman elde etmek istediklerinde yeniden hisse senedi halka arz edebilirler ancak ilk halka arza katılan ortakların ikincil halka arzdaki hisselerden pay alma hakkı kısıtlanır. Böylece ortaklıkların sayısı da artmış olur.
Türkiye’de halka arz sürecinin onaylanması, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yürütülür. Hem birinci hem de sonraki halka arzlarda şirketler Borsa İstanbul ve SPK’ya başvururlar. Başvuru sonrasında şirketin; faaliyetleri, finansal durumu, piyasa değeri gibi özellikleri incelenerek halka arza karar verilir.
Ülkemizdeki yatırımcı sayısıyla birlikte halka arz olan şirketlerin sayısı da 2023 yılı itibarıyla bir hayli hızlı artıyor. SPK’nin güncel verilerine göre yalnızca bu yıl başından eylül sonuna kadar 34 şirketin halka arzı onaylandı. Bununla birlikte borsada işlem gören şirket sayısı 521’e yükseldi. Peki neden? Halka arz olmak şirketlere ne gibi avantajlar sağlıyor? Gelin bakalım.
Finansman
Finansman bir şirketin olmazsa olmazıdır. Arazi yatırımı, konut vb. satın almalar, tesislerin inşası, Ar-Ge faaliyetleri ve dahası… Bir şirketin bu gibi ihtiyaçlarını karşılaması, daha genel anlamda ticari hayatını sürdürmesi finansal kaynaklarına bağlıdır. Bu nedenle şirketler halka arz yoluyla hisselerini satışa çıkararak finansman elde edebilirler. Üstelik borçlanma yoluyla elde edilen fonların aksine belirli bir vadede faiz ödemesi veya ana para geri ödenmesi yapmak zorunda değiller. Hisseyi satın alan kişi aynı zamanda şirketin kâr ve zararının da ortağı sayılacağından ortada ödenmesi gereken bir borç bulunmaz.
Halka arz, uzun vadeli ve düşük maliyetli olması nedeniyle de şirketler için cazip bir seçenek. Hisseler, bir defa halka arz olduktan sonra borsada işlem görerek piyasa koşullarına göre değişen fiyatlarla alınıp satılırlar. Yatırımcılar arasında el değiştirirken de uzun vadeli bir finansman kaynağı haline gelirler.
Şirketler halka arz olan hisselerini teminat olarak göstererek uygun kredi fırsatlarından da yararlanabilirler. Böylece âtıl durumdaki iç kaynaklar, bir anda finansman yaratma aracına dönüşür! Öte yandan şirketler halka arz sonrası borç senedi ihraç edebilme imkânına da sahip olurlar.
Likidite
Hisseler, halka arz olduktan sonra borsada işlem görür dedik. Bu vesileyle çok önemli bir özellik kazanırlar: Likidite! Yatırımcılar arasında alınıp satılır yani kolaylıkla nakde çevrilebilirler. Bu da hisse senetlerini kaçınılmaz olarak ‘likit’ birer varlık haline getirir. Hisse senetlerinin fiyatları borsada oluşan arz ve talebe göre şeffaf bir şekilde oluştuğundan şirket değerinin belirlenmesi de kolaylaşır.
Kurumsallaşma
Şirketler halka arz olurken SPK ve Borsa İstanbul’un denetiminden geçerler. Hisselerinin borsada işlem görmeye başlamasıyla da bu denetim devam eder. Finansal tablolarını dönemsel olarak yayınlamak, raporlamalar yapmak, kamuyu ve ortaklarını düzenli olarak bilgilendirmek gibi yükümlülükleri doğar. Bu nedenle hızlıca kurumsallaşır ve yönetsel kabiliyetlerini güçlendirirler. Ayrıca hisse satın alımı yoluyla kurucularının yanına yeni ortaklar eklenir. Ortaklık yapısının genişlemesi de şirketlerin sürekliliğini ve faaliyetlerinin devamlılığını güçlendiren bir etkendir.
Prestij
Halka arz olan şirketler hakkındaki bilgiler; Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), finansal basın ve yayın kuruluşları tarafından düzenli olarak paylaşılır. Diğer yandan şirketlerin hisse senetleri de analistler, aracı kurumlar ve yatırımcıların odağı haline gelir. Artan tanınırlık ve güvenilirlik sayesinde şirketler hem yatırım dünyasında itibar kazanır hem de sektörde yeni iş birlikleri geliştirme imkânı elde ederler.
Nitelikli insan kaynağı
Halka açık şirketlerin daha kalıcı olacağına yönelik yaygın bir kanı var. Ayrıca bu şirketler genellikle göz önünde olduklarından itibarlarına gölge düşürecek haberlerden kaçınırlar. Ücretlendirme, yan haklar, insan kaynakları gibi birçok alanda çalışan ile karşılıklı menfaate dayalı uygun politikalar benimsemeye önem verirler. Böylece çalışan bağlılığını artırırken nitelikli insan kaynağının ilgisini de kendilerine çekerler.
Şirketlerin mevcut paylarının ortak satışı veya sermaye artırımı yoluyla yeni çıkarılacak paylarının halka arzı için mutlaka alanında uzman ve halka arz tecrübesi olan bir yatırım kuruluşu ile ilerlemesi gerekir. Halka arzın gerçekleştirilmesi kadar, şirketi halka arza hazır hâle getirmek de büyük önem taşır. Gedik Yatırım olarak pay halka arzlarına aracılık kapsamında şirketlere verdiğimiz hizmetler: halka arz öncesi hazırlık ve ön halka arz başvurusu için gerekli yeterliğin ve uygunlukların sağlanması ve ön değerleme çalışması, SPK ve BİST’e halka arz başvurusu süreçlerinin gerçekleştirilmesi, yurt içi ve yurt dışı bireysel ve kurumsal yatırımcılara pazarlama ve satış faaliyetlerinin yürütülmesi, halka arz reklam ve tanıtım kampanyalarına destek, halka arz talep toplama süreci, payların dağıtımı ve şirketin paylarının borsada işlem görmeye başlamasına kadar olan tüm süreçlerin yürütülmesi ve halka arz sonrası danışmanlıktır.
Gedik Yatırım “Halka Arz Aracılığı” referansları için tıklayın.
“Şirketler neden halka arz olur?” sorusunun cevabını artık bildiğinize göre biraz da bu bilgileri nasıl kullanacağınıza bakalım. Bir yatırımcı adayı olarak halka arza katılmak size ne fayda sağlayabilir?
Halka arz olan şirketin hissesini satın alan yatırımcılar, şirketin ortağı haline gelir. Dolayısıyla hisse senetlerinin değerlenmesi yatırımcının da işine yarar. Yatırımcı, değeri yükseldiğinde elindeki hisse senetlerini satıp kazanç elde edebilir. Yani borsadaki likidite imkanından faydalanarak istediği her an hissesini nakde çevirebilir!
Bazı şirketler dönemsel kârı üzerinden yatırımcısına temettü (kâr payı) dağıtır. Bu sayede yatırımcılar, sahip oldukları hisseler üzerinden ek gelir kaynağı elde edebilirler.
Halka arza katılan yatırımcılar, ortak oldukları şirket hakkındaki güncel bilgilere her an ulaşabilirler. Çünkü şirketlerin, halka açılma sonrasında finansal raporlarını belirli aralıklarla yayınlamaları ve bunları SPK denetimine sunmaları gerekir. Oluşan şeffaflık ortamı içerisinde, yatırımcılar çeşitli analiz yöntemleri ile düzenli olarak yatırım kararlarını gözden geçirebilirler.
İşte şimdi katılabileceğiniz halka arzları araştırmaya başlayabilirsiniz. Kararınızı vermeden önce şirketlerin izahnamelerini, araştırma raporlarını ve finansal tablolarını incelemeniz gerekir. Ayrıca halka arz olma sebepleri, temettü politikası, ortaklık yapısı, sektördeki pozisyonu, gelecek hedefleri gibi birçok değişkeni de hesap etmenizde fayda var. Bunun için Gedik Yatırım’ın uzman kadrosundan yatırım danışmanlığı hizmeti alabilir, ihtiyacınız olan tüm raporları anında temin edebilirsiniz. Ayrıca web sitemizdeki ‘Halka Arza Katıl’ sayfasından yaklaşan halka arz tarihlerini düzenli olarak takip edebilirsiniz. Yatırım yolculuğunuzda bol kazançlar!
Bu yazı, içeriğin yayınlandığı tarihteki verilere dayalı olarak hazırlanmıştır. Verilen bilgiler zaman içinde değişiklik gösterebilir. Ayrıca hiçbir bilgi, tavsiye ve yatırım danışmanlığı kapsamı taşımaz.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.