1. Opsiyon Nedir?

Opsiyon sözleşmesi, opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte malı, kıymeti veya finansal varlığı alma veya satma hakkı veren, satan tarafa ise alıcının bu sözleşmeden doğan hakkını  kullanması durumunda sözleşmeye dayanak teşkil eden malı, kıymeti veya finansal varlığı almaya veya satmaya yükümlü kılan sözleşmelerdir.

Opsiyonu alan yatırımcı belirli bir prim karşılığında opsiyonu kullanma hakkına sahiptir.

Opsiyonu satan yatırımcı ise, alıcının talebi halinde opsiyon gerekliliklerini sağlamakla yükümlüdür.

2. Terimler

Kullanım Fiyatı: Sözleşmeye konu olan malın, kıymetin veya finansal göstergenin, üzerinde anlaşılan ileri tarihteki alım veya satım fiyatıdır.

Opsiyon Primi: Alma veya satma hakkı için ödenen bedeldir.

Alım (Call) Opsiyonu: Sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir kullanım fiyatından alma hakkı verir.

Satım (Put) Opsiyonu: Sözleşmeyi alan tarafa belli bir vadeye kadar veya vadede, belirli bir miktarda malı, kıymeti veya finansal göstergeyi belirli bir fiyattan satma hakkı verir.

Amerikan tipi opsiyonlar:Vadeden önce herhangi bir tarihte opsiyon alıcısı tarafından kullanılabilirler.

Avrupa tipi opsiyonlar : Yalnızca vadesi geldiğinde kullanılabilirler.

Başlangıç Teminatı: SPAN portföy bazında teminatlandırma yöntemi kullanılarak belirlenir.

Sürdürme Teminatı:  Bulunması gereken teminatın % 75’idir.

3. Avantajlar ve Riskler

Avantajları

• Küçük miktarda yatırımlarla temel piyasalarda elde edilebilecek kârların çok üzerinde getiri sağlayabilirler.
• Daha uygun teminat şartları ile yatırım yapma imkânı sağlayabilirler.
• Aynı risk düzeyinde olmasına rağmen daha yüksek getiri sağlayan portföyler oluşturabilme imkânı verir.
• Beklenmedik fiyat dalgalanmalarına karşı yatırımcılara korunma imkanı verir.
• Finansal varlıkların diğer özelliklerinde meydana gelebilecek ve fiyatı olumsuz etkileyebilecek değişikliklere karşı korunma sağlar.
• Opsiyonlar, açığa satış stratejilerinde karşılaşılan riskleri azaltmak için kullanılabilir.

Riskler

• Futures sözleşmelerde getiriyi yükseltmek için fiyat değişimi riski alan yatırımcılar, kaldıraç etkisi nedeniyle yüksek miktarda zararla karşılaşabilirler.
• Getiriyi yükseltmek için alınan yüksek riskli pozisyonlar nedeniyle, ortaya çıkacak zarar miktarı, teminat kaybına yol açıp, işlemlerin durdurulmasına neden olabilir.

4. Opsiyon Kullanımı

Fiyatlarda yükseliş beklentisinde, alım opsiyonu alınır ya da satım opsiyonu satılır.

Fiyatlarda düşüş beklentisinde, satım opsiyonu alınır ya da alım opsiyonu satılır.

Prim borçları uzun pozisyon sahibinin hesabından T günü (işlemin gerçekleştiği gün) tahsil edilirken, Prim alacağı kısa pozisyon sahibinin hesabına T+1’de yatırılır

Opsiyon alan için teminat istenmezken, opsiyon satan için SPAN parametresine göre başlangıç teminatı istenir.

 

5. Opsiyon Priminin Değişkenleri

 

6. Vade Sonunda Opsiyon Kullanımı

Fiziki teslimatlı opsiyon sözleşmelerinde, vade sonunda herhangi bir kullanım talimatı olmayan uzun pozisyonlara ait bir işlem gerçekleştirilmez, pozisyonlar herhangi bir uzlaşmaya konu olmadan kapatılır. Takas süresi T+3 olarak uygulanır.

Nakdi uzlaşmalı opsiyon sözleşmelerinde, üyeler tarafından Takasbank’a herhangi bir kullanım talimatına gerek olmaksızın, vade sonunda karda olan nakdi uzlaşmalı opsiyon sözleşmelerindeki pozisyonlar otomatik olarak kullanıma konu edilir ve oluşan kullanım kar/zarar tutarları üzerinden hesap güncelleştirme işlemleri yapılır.