İtalyanca giro kelimesinden gelen ciro, ticarî faaliyet gösteren şirketlerin elde ettiği toplam kazancı ifade eder. İş hacmini ölçmeye yarayan ciro belirlenirken giderler göz önünde bulundurulmaz. Yani ciro sadece gelirlerin toplamını temsil eder.

Ciro teriminin bir yan anlamı ile kullanım alanı da söz konusudur. Çek ciro etmek tabiri vardır ve bir çekin kaşe imza onayı ile başka birine devredilmesini ifade eder. Aynı şekilde senet de ciro edilebilir. Çeki tahsil etmeye hak kazanan kişi çeki ciro ederek başka birine kolayca devredebilir, bu işlem birden fazla yapıldığında en son hak kazanan kişi çekin asıl sahibi konumundadır ancak ciro teriminin yaygın olarak kullanılanı ve ilk akla geleni toplam şirket kazancıdır.

Ciro hesaplama için kullanılan iki çeşit yöntem vardır. Bunlar:

Safi Hasılat Yöntemi: Bu hesaplama yöntemine göre şirketlerin gelirleri farklı gruplar altında belirlenir. Yurt içi satışlardan elde edilen gelirler, yurt dışı satışlardan elde edilen gelirler ve hizmet faaliyetleri gibi farklı nedenlere bağlı diğer gelirler ayrıca ele alınır. Öte yandan satışlarda uygulanan indirim ve iskontolar ile iade durumları da söz konusudur. Bu faktörler satış gelirlerini bir miktar azalttığı için hesaplamaya dahil edilir. Yani formül şu şekildedir:

Ciro = (Yurt içine ait satış gelirleri + yurt dışına ait satış gelirleri + diğer gelirler) (Satışta uygulanan iskonto + indirim + satışa dair iadeler)

Gayri Safi Hasılat Yöntemi: Safi hasılat yönteminde hesaplamaya dahil edilen indirim, iade ve iskontolar bu yöntemde dikkate alınmaz. Yani ciro tamamen gelirlerin toplamından oluşur. Formül şu şekildedir:

Ciro = Yurt içine ait satış gelirleri + yurt dışına ait satış gelirleri + diğer gelirler

İndirim, iskonto ve iade oranları düşük olan şirketler bu hesaplama yöntemine başvurabilir. Fakat karmaşık gelir süreçleri olan ve iskonto gibi uygulamalara ağırlık veren şirketler daha çok safi hasılat yöntemini kullanarak daha doğru veriler elde eder. Safi hasılat yöntemini kullanmayı tercih eden şirketlerin spesifik olarak uyguladığı indirim ve iskonto bilgilerini düzenli bir şekilde kayıt altına alması gerekir. Gerçekleşen iade verilerini de bir sistem dahilinde hızlıca çekebilmelidir. Aksi takdirde ciro hesabı pek kolay ve doğru olmayabilir.

Ciro ve kâr arasındaki fark giderlerin hesaba katılma durumudur. Ciro belirlenirken şirket giderleri dikkate alınmaz. Fakat kâr belirlenirken şirketin tüm gelirleri ve giderleri dikkate alınarak bunların arasındaki fark hesaplanır. Kâr oranının hesaplanabilmesi için ciro miktarının bilinmesine ihtiyaç vardır ancak ciro ile kâr arasında doğru orantı olduğundan bahsetmek sağlıklı değildir. Çünkü şirketin toplam geliri olan ciro miktarı çok yüksek olsa bile giderler de çok yüksek olduğu takdirde hesaplanan kâr oldukça düşük çıkabilir.

Ciro takibini genel olarak muhasebe veya finans birimi yapar. Bazı şirketlerde bu konu ile bizzat şirket sahibi ilgilenir. Ciro takibinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için öncelikle tüm gelir kalemlerinin düzenli olarak kayıt altına alınması gerekir. Şirket hesabına gelen paranın kayıtları banka sisteminde tutulsa da şirketin bunu kendi bünyesinde takip etmesi ve yazılı olarak rapor hâline getirmesi önemlidir. Burada öne çıkan bir diğer nokta ise ciro takibinin periyodik olarak yapılmasıdır. Şirketin gösterdiği faaliyet türlerine, büyüklüğüne ve üst yönetim tercihine bağlı olarak farklı sıklıklarda takip sağlanabilir. Örneğin; kafe restoran ya da market gibi işletmeler günlük ciro takibi yaparken büyük şirketler yıllık hedefler oluşturduğu için ciro takibini de yıllık olarak gerçekleştirebilir. Burada şirketler süreç içerisinde optimum takip yöntemini belirleyerek 3 ay gibi periyotlarla da ciro raporu hazırlayabilir.

Ciro kavramı takip edilen periyotlara göre çeşitlilik gösterir. “Günlük ciro ne demek?” gibi sorular da ciro çeşitlerinin konusudur. Ciro 4 farklı çeşitte incelenebilir:

Günlük Ciro: Daha küçük ölçeğe sahip veya günlük kazancın önemli olduğu işletmelerin dikkate aldığı ciro çeşididir. Örnek olarak bir lokanta günlük ciro takibi yapıp faaliyetin arttığı günleri belirleyebilir, buna göre plânlama yaparak bu günler için daha fazla personel çalıştırma, daha fazla girdi tedarik etme gibi çalışmalar yürütebilir.

Haftalık Ciro: Pazartesi günü ile pazar günü arasındaki gelirlerin göz önünde bulundurulduğu ciro çeşididir. Bu yönteme çalışanlarına haftalık ücret ödemesi yapan işletmeler başvurabildiği gibi cirosunu daha sıkı takip etmek isteyen işletmeler de başvurabilir.

Aylık Ciro: Şirketlerin büyük çoğunluğunun tercih ettiği ve her ayın 1’i ile 30’u ya da 31’i arasındaki gelirin hesaplanması ile ortaya çıkan ciro çeşididir. Otel gibi belirli sezonlarda aktif faaliyet gösteren işletmeler için aylık ciro verileri önemli göstergeleri oluşturur, faaliyet gösterilmesi gereken zaman dilimlerini açıkça ortaya koyabilir.

Yıllık Ciro: Yeni yıla girerken geçmiş tüm bir yılın toplam kazancını esas alan ciro çeşididir. Uzun vadeli hedefleri olan ve çok değişken gelir kalemlerine sahip olmayan işletmeler için oldukça idealdir. Şirketlere dair resmî veriler oluşturulurken de daha çok yıllık ciro miktarı baz alınır.

Bir işletmenin ayakta kalabilmesi ve iş performansı açısından yükselen bir grafik çizebilmesi için gerekli birçok parametreden söz edilebilir. Bunların en önemlisi ise malî verilerdir. İşin devamlılığını sağlayan ve yeni yatırımlarla beraber gelişme kaydetmeye imkân tanıyan faktör şirketlerin kârlılık oranıdır. Bunun tespit edilebilmesi için de öncelikle ciro hesabının yapılması gerekir. Ciro şirket toplantıları ve finansal plânlamalar için olmazsa olmaz bir gündem maddesini oluşturur. Gider kalemlerine ayrılabilecek bütçeden çalışan maaşlarına, altyapı için yapılabilecek yatırımlardan kapasite artırımına kadar birçok konu ciroya bağlı hesaplamaların değerlendirilmesine bağlıdır. Cirosunu irdelemeyen şirketlerin kuruluşlarından bu yana ne kadar gelişme gösterdiklerini ve sonraki yıllarda nasıl gelişme gösterebileceklerini belirlemeleri mümkün değildir.

2019 yılının son aylarına doğru baş gösteren koronavirüs salgını döneminde getirilen kısıtlamalar özellikle yiyecek ve içecek sektöründe faaliyet gösteren işletmeleri olumsuz etkilemişti. Bu nedenle Ticaret Bakanlığı tarafından bu sektörde faaliyet gösteren ve belirli koşulları sağlayan işletmelere ciro kaybı desteği verildi. Söz konusu uygulama 2021 yılında başlayıp aynı yıl içinde sona erdi. Bu destek sıra dışı meydana gelen pandemi dönemine özgü olup bu türde sağlanan genel bir destek söz konusu değildir.